UBND thành phố Đà Nẵng vừa ban hành quyết định số 7400/QĐ-UBND về việc phê duyệt nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp thành phố năm 2015 đối với đề tài “Đánh giá thực trạng cây thuốc trên địa bàn thành phố Đà Nẵng và đề xuất giải pháp bảo tồn, phát triển”. Bệnh viện YHCT Đà Nẵng được tuyển chọn là đơn vị chủ trì đề tài nhiệm vụ này.

Đề tài nhiệm vụ do Thầy thuốc nhân dân – Dược sĩ Đặng Ngọc Phái làm Chủ nhiệm đề tài, Hội Dược liệu thành phố và Khoa Tài nguyên Dược liệu của Viện Dược liệu Trung ương là hai đơn vị phối hợp thực hiện. Đề tài này sẽ tiến hành trong 2 năm với tổng kinh phí thực hiện là 544 triệu từ nguồn ngân sách sự nghiệp khoa học và công nghệ thành phố Đà Nẵng.

Đà Nẵng là thành phố hiếm có trên thế giới, vừa có sông biển, vừa có núi rừng, vừa có trung du, vừa có đồng bằng, nên nguồn tài nguyên đa dạng sinh học, trong đó có các loài cây thuốc vô cùng phong phú, cần được nghiên cứu bảo tồn và phát triển.

Kế hoạch Phát triển Y dược cổ truyền (YDCT) tại thành phố Đà Nẵng đến năm 2020 (ban hành kèm theo Quyết định số 3176/QĐ-UBND ngày 24/4/2012 của UBND thành phố Đà Nẵng) đã đề ra giải pháp phát triển nguồn dược liệu và thuốc YDCT, trong đó có các nội dung cụ thể là: “Lập sơ đồ dược liệu của Đà Nẵng, quy hoạch phát triển vùng dược liệu và có kế hoạch bảo vệ khai thác, tái sinh hợp lý nguồn thảo dược” và  “xây dựng 01 đến 02 vùng chuyên, thâm canh cây dược liệu và sản xuất, bào chế tại chỗ thuốc thành phẩm YDCT”.

Thủ tướng Chính phủ cũng đã ra Quyết định số 1976/2013/QĐ-TTg, ngày 30/10/2013 về việc  Phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển Dược liệu đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030. Theo đó, danh mục đứng đầu các dự án ưu đãi đầu tư là “Điều tra tổng thể nguồn tài nguyên dược liệu Việt Nam” trên phạm vi toàn quốc, trong đó giai đoạn 1 điều tra cây thuốc từ 2014-2017, giai đoạn 2 điều tra nguồn tài nguyên động vật, vi sinh vật, sinh vật biển và khoáng vật từ 2020-2030.

Để có đủ căn cứ để thực hiện các giải pháp trên cũng như hoạch định chiến lược lâu dài để quy hoạch phát triển, một yêu cầu bức thiết đặt ra là cần có số liệu điều tra tổng thể và xây dựng bộ tài liệu nguồn tài nguyên dược liệu thành phố Đà Nẵng. Mặc dù từ năm 1978, Trạm nghiên cứu dược liệu tỉnh Quảng nam – Đà Nẵng (cũ) đã phối hợp với Viện Dược liệu tiến hành nhiều đợt điều tra dược liệu trên địa bàn 84 xã/ 14 huyện/thị xã, đến năm 1984 đã thống kê được 735 loài cây thuốc trên địa bàn toàn tỉnh. Tuy nhiên các cuộc điều tra trước đây không tập trung vào khu vực thành phố Đà Nẵng. Bên cạnh đó việc chia tách tỉnh, giải thể các Trạm nghiên cứu dược liệu, khiến cho toàn bộ các tài liệu điều tra dược liệu trước đây bị thất lạc. Đồng thời trải qua thời gian dài, nguồn tài nguyên dược liệu bị khai thác liên tục, bên cạnh các ảnh hưởng nạn phá rừng, biến đổi khí hậu, đô thị hóa,…làm cho các loài cây thuốc bị xâm hại và giảm sút.

Tại Hội thảo khoa học “Xây dựng và hoàn thiện Đề án bảo tồn nguồn gen tại thành phố Đà Nẵng giai đoạn 2014-2020 “, do Sở KH&CN TP.ĐN tổ chức tháng 4/2014, Lương y Phan Công Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Dược liệu TP.ĐN,  đã báo cáo tham luận “Thực trạng và tiềm năng tài nguyên dược liệu của thành phố Đà Nẵng”, trong đó có kiến nghị nên tổ chức điều tra tổng thể và xây dựng quy hoạch bảo tồn, phát triển nguồn dược liệu trên địa bàn thành phố và  biên soạn tài liệu về cây thuốc của TP.ĐN, đặc biệt cần  khoanh vùng bảo tồn và nhân giống phát triển các cây con thuốc có nguy cơ tuyệt diệt như Thuốc thượng, Bách bệnh, Tắc kè… Các kiến nghị này và văn bản góp ý sau đó của Hội Dược liệu TP.ĐN đã được Sở KH-CN tiếp thu đưa vào dự thảo Đề án khung các nhiệm vụ bảo tồn nguồn gen cấp tỉnh thực hiện từ 2014-2020 của thành phố Đà Nẵng.

Trên cơ sở đề xuất của Hội Dược liệu thành phố, Chủ tịch UBND thành phố đã có kết luận thống nhất chọn đề tài “Điều tra đánh giá thực trạng cây thuốc thành phố Đà Nẵng  và  đề xuất giải pháp bảo tồn, phát triển” là một trong các nhiệm vụ KH&CN cấp thành phố năm 2015. Bệnh viện Y học cổ truyền Đà Nẵng đã được tuyển chọn làm đơn vị chủ trì. Thầy thuốc nhân dân – Dược sĩ Đặng Ngọc Phái làm Chủ nhiệm đề tài. Hội Dược liệu thành phố và Khoa tài nguyên dược liệu của Viện Dược liệu Trung ương là hai đơn vị phối hợp thực hiện.

Với mục tiêu xác định tiềm năng, đánh giá thực trạng khai thác sử dụng và đề xuất giải pháp bảo tồn, khai thác hợp lý và phát triển bền vững nguồn tài nguyên cây thuốc của thành phố Đà Nẵng, Đề tài sẽ tiến hành thực hiện các nội dung nghiên cứu sau:

– Điều tra thành phần loài, khảo sát hiện trạng khai thác và sử dụng tài nguyên cây thuốc thành phố Đà Nẵng;

– Xây dựng Danh lục cây thuốc thành phố Đà Nẵng;

– Xây dựng bản đồ phân bố một số cây thuốc trọng tâm ở thành phố Đà Nẵng;

– Xây dựng bộ tài liệu về tài nguyên cây thuốc gồm: đặc điểm nhận dạng, phân bố, sinh thái, công năng, tác dụng làm thuốc, kỹ thuật sơ chế, các bài thuốc thông dụng… của các loài cây thuốc quan trọng ở thành phố Đà Nẵng;

– Đề xuất các giải pháp bảo tồn, khai thác hợp lý, quy hoạch và phát triển nguồn tài nguyên cây thuốc trên địa bàn thành phố Đà Nẵng;

– Biên soạn hoàn chỉnh bản thảo sách “Cây thuốc Đà Nẵng” để có thể đưa vào xuất ngay khi có kinh phí.

Xin được nói thêm, báo Đà Nẵng cuối tuần trong  ba năm qua đã giới thiệu hàng trăm bài thuốc hay, cây thuốc quý trong chuyên mục “Phương hay thuốc quý“. Hy vọng qua chuyên mục này cũng như qua Fb “CÂY THUỐC ĐÀ NẴNG” (https://www.facebook.com/caythuocdanangcity) do Ban thư ký đề tài thiết lập, bạn đọc trong và ngoài ngành có thể cung cấp thêm nhiều thông tin, tài liệu  cũng như kinh nghiệm sử dụng cây thuốc để góp sức cùng các chuyên gia bảo tồn vốn quý thuốc nam trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.