Các nghiên cứu khoa học trên thế giới đã chỉ ra rằng đối với những người nhiễm HIV uống thuốc kháng virus (ARV) hằng ngày theo hướng dẫn của thầy thuốc, đạt được và duy trì tải lượng virus HIV ở mức không phát hiện được (dưới 200 bản sao/ml máu) thì không có nguy cơ lây truyền HIV cho người khác qua đường tình dục. Bằng chứng khoa học này được gọi là “Không phát hiện = Không lây truyền” (K=K).

Kết quả thử nghiệm lâm sàng HPTN052 trên 1.763 cặp bạn tình dị nhiễm HIV tại 9 nước ở châu Á, châu Phi và châu Mỹ công bố năm 2016 cho thấy không có nguy cơ lây truyền HIV từ người có HIV sang bạn tình âm tính nếu họ điều trị ARV và đạt tải lượng vi rút ức chế (dưới 400 bản sao/ml). Ngay từ năm 2011, khi kết quả ban đầu của nghiên cứu này được công bố thì đã là cơ sở cho khuyến cáo toàn cầu về “điều trị là dự phòng”. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh lợi ích của điều trị HIV sớm với phục hồi hệ miễn dịch và giảm mắc các bệnh lý nặng cho người bệnh.

Ba nghiên cứu gần đây cũng ghi nhận từ thực tế hàng trăm nghìn lượt quan hệ tình dục không dùng bao cao su hoặc không sử dụng thuốc dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) giữa các bạn tình dị nhiễm: PARTNER (trên 1.166 bạn tình khác giới và MSM tại 75 địa điểm ở 14 nước châu Âu), Opposites Attract (358 bạn tình MSM tại Úc, Brazil, và Thái Lan) và PARTNER2 (783 bạn tình MSM tại các nước châu Âu). Kết quả cho thấy không có lây nhiễm HIV cho bạn tình âm tính khi bạn tình dương tính điều trị ARV đã đạt được ngưỡng ức chế vi rút dưới 200 bản sao/mL máu.

Những kết quả quan trọng này có ý nghĩa quan trọng với cộng đồng người dân nói chung. Điều này cũng khuyến khích người có nguy cơ nhiễm HIV tiếp cận với xét nghiệm HIV và khi chẩn đoán nhiễm HIV thì điều trị ARV sớm, khuyến khích họ tuân thủ và duy trì điều trị để đạt ngưỡng vi rút ức chế giúp loại bỏ nguy cơ lây truyền HIV qua đường tình dục, bảo vệ người có HIV sống khỏe mạnh, không bị nhiễm trùng cơ hội và làm giảm sự kỳ thị, phân biệt đối xử.

Các tổ chức quốc tế có uy tín về HIV/AIDS và sức khỏe đã công bố xác nhận “Không phát hiện = Không lây truyền” dựa trên các bằng chứng khoa học rõ ràng (CDC Hoa Kỳ tháng 9/2017; UNAIDS, WHO tháng 7/2018 và Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ tháng 01/2019). Các tổ chức khuyến cáo các nước triển khai rộng rãi hoạt động truyền thông về lợi ích dự phòng của điều trị ARV và thông điệp K=K để khẳng định hiệu quả của điều trị HIV trong việc khống chế dịch HIV/AIDS.

Ở Việt Nam, hướng dẫn quốc gia về chăm sóc và điều trị HIV được Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành theo Quyết định số 5418/QĐ-BYT) ngày 01/12/2017 đã định nghĩa điều trị thành công là khi đạt tải lượng vi rút < 200 bản sao/ml. Điều này có ý nghĩa rằng, một người nhiễm HIV được điều trị ARV khi có tải lượng vi rút dưới ngưỡng phát hiện sẽ không làm lây truyền HIV qua đường tình dục, vừa bảo vệ sức khoẻ cho người sống chung với HIV và ngăn ngừa lây nhiễm HIV sang bạn tình.

Vì vậy, đối với những người có hành vi nguy cơ nên tăng cường xét nghiệm sớm HIV; người được chẩn đoán nhiễm HIV sống tích cực, tiếp cận sớm dịch vụ điều trị và tuân thủ điều trị, xét nghiệm tải lượng HIV định kỳ và đặc biệt mỗi công dân trong và ngoài nước nên giảm kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS.